Door Mette Vreeken
De Staatsalmanak is de bijbel voor lobbyisten. Het bevat namelijk contactgegevens van ambtenaren van de Rijksoverheid en de lagere overheden. Deze informatie is voor de belangenbehartiging van essentieel belang. Hoewel het boekwerk oorspronkelijk in opdracht van de overheid werd gedrukt, is Uitgeverij Sdu hier tegenwoordig verantwoordelijk voor. Deze verkoopt de online versie van de Staatsalmanak voor 1717 euro. Per jaar! De overheid beweert dezelfde informatie geheel kosteloos op hun website aan te bieden. Maar of de site overheid.nl echt hetzelfde biedt als de Staatsalmanak, valt te betwisten.
In 2003 trok het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties haar handen van de Staatsalmanak af. Het ministerie meent namelijk dat de informatie uit dit boekwerk vergelijkbaar is met de informatie op overheid.nl. Minister Plasterk licht dat in een Kamerbrief van 24 februari jl. als volgt toe: ‘Soms is de ene bron wat gedetailleerder of actueler dan de andere bron maar er zijn geen systematische verschillen. Daar waar informatie ontbreekt op overheid.nl is deze bovendien te vinden op de website van de betrokken overheidsorganisatie’. Als we Plasterk moeten geloven, is er dus niks aan de hand. Tijd voor een test.
Neem het Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschap. De Landelijke Studentenvakbond (LSVb) probeert bijvoorbeeld in contact te komen met de directie Middelbaar Beroepsonderwijs (MBO). Wanneer je de Staatsalmanak openslaat vind je zowel het telefoonnummer als het e-mailadres van de directeur, mevrouw Vossenaar. Bovendien leert de almanak ons dat we voor vragen over bijvoorbeeld de begroting terecht kunnen bij meneer Loep, wiens e-mailadres netjes vermeld staat. Behoorlijk handig! En overheid.nl? Ook daar zijn de namen van de directie van het MBO terug te vinden. Op de website is echter geen enkel telefoonnummer of e-mailadres van hen te bespeuren. Alleen het post- en bezoekadres staan hier vermeld, maar zulke algemene informatie zet nou niet bepaald zoden aan de dijk.
Voor dezelfde opdracht is het tevens van belang contactgegevens van de directie van Dienst Uitvoering Onderwijs (DUO) in handen te krijgen. Op de website van DUO staan geen contactgegevens vermeld, dus wordt de hulp ingeschakeld van de Staatsalmanak. Met succes: van de directie zijn alle namen, e-mailadressen en soms zelfs mobiele telefoonnummers terug te vinden. Daar kan de website overheid.nl wederom niet aan tippen. Behalve de naam van de directeur vermeldt de website alleen een post- en bezoekadres. Een behoorlijk verschil.
De uitslag van deze test laat zien dat de website overheid.nl lang niet zo volledig is als de Staatsalmanak. De uitspraak van minister Plasterk dat ‘de informatie uit de Staatsalmanak vergelijkbaar is met de informatie op overheid.nl’, bestempelen wij dan ook als onjuist. De Staatsalmanak is nog altijd de enige echte bijbel voor lobbyisten en degenen die de vraagprijs niet kunnen ophoesten hebben pech.
‘We kunnen niet zonder lobby en iedereen kan een lobbyist zijn, al dan niet professioneel’, aldus voormalig Tweede Kamerleden Lea Bouwmeester en Astrid Oosenbrug van de PvdA. Mooie woorden, maar een illusie. Want zonder openbare toegang tot de contactgegevens van ambtenaren blijft lobbyen toch vooral een bezigheid voor the happy few.
