Wallaart&Kusse wil naast scherpere regels in het nieuwe integriteitsbeleid voor oud-bewindspersonen, ook regels voor lobbyende organisaties. Met een brief reageerden we op de nieuwe Wet regels gewezen bewindspersonen, waarin het kabinet onder andere met plannen komt voor een draaideurverbod, een strenger lobbyverbod en een speciaal adviescollege.
Het voorliggende voorstel is een stap in de goede richting, maar er zal meer moeten gebeuren op dit vlak. Met een draaideurverbod moet bijvoorbeeld voorkomen worden dat een minister of staatssecretaris na zijn of haar aftreden niet bij het voormalige ministerie in dienst mag treden. Het strengere lobbyverbod houdt in dat het niet alleen ‘verboden is om lobbycontact te hebben met ambtenaren op het eigen beleidsterrein van het ministerie, maar met ambtenaren op aanpalende beleidsterreinen.’ Daarnaast worden bewindspersonen in de twee jaar na hun vertrek verplicht bij het Adviescollege Politieke Ambtsdragers advies in te winnen over de toelaatbaarheid van een mogelijk nieuwe functie.
Bindend en openbaar
Wat Wallaart&Kusse betreft moeten de regels aangescherpt worden. De adviezen die het Adviescollege zouden bindend moeten zijn, en niet zwaarwegend, zoals nu voorgesteld wordt. Een bindend negatief advies kan niet worden genegeerd door een oud-bewindspersoon. Verder zou elk advies openbaar gemaakt moeten worden, zodat er een open en transparant maatschappelijk debat kan plaatsvinden over de rol en verantwoordelijkheid van (oud-)bewindspersonen. In het huidige voorstel wordt een positief en negatief advies enkel gepubliceerd als een oud-bewindspersoon de functie daadwerkelijk aanneemt.
Comply or explain
Ook pleit Wallaart&Kusse ervoor dat er op z’n minst bij het voorgestelde zwaarwegend advies sprake moet zijn van comply or explain. Dat wil zeggen: Iemand leeft een advies na, óf legt ten minste het Adviescollege uit waarom zij/hij dit niet naleeft.
Lobbyverslag
De verantwoordelijkheid voor een transparante en integere lobby ligt niet alleen bij de overheid. Lobbyende organisaties spelen hierin een belangrijke rol. Van lokale actiecomités en ngo’s tot zorgverzekeraars en multinationals: Allemaal doen ze aan belangenbehartiging en beïnvloeding van beleid. Zij zouden zich openbaar moeten verantwoorden over hun lobbyactiviteiten. Daarom pleit Wallaart & Kusse voor een verplichting vanuit de overheid om bijvoorbeeld lobbyactiviteiten in het jaarverslag te vermelden of transparantie via Europese richtlijnen te standaardiseren.
