Het Groninger gasdebat
Het debat over aardgaswinning in Groningen is één van de meest verhitte issues van de afgelopen jaren. Voorstanders van benutting van de natuurlijke hulpbronnen onder Slochteren en omstreken (de NAM, bepaalde politici) en tegenstanders (bezorgde bewoners, de milieubeweging) streden om de overhand in de publieke opinie.
Bij dit issue zijn de verschillende fases goed te onderscheiden.
Academische fase
De oorsprong is vaak een incident of een aantal gebeurtenissen. De aarde beeft en er ontstaat een scheur in de muur. Een seismoloog ziet zijn metertje hoog uitslaan. De eerste fase is meestal een academische fase waarin aanwijzingen zich opstapelen dat er iets aan de hand is.
Agenderende fase
In de tweede fase (de agenderende fase) gaan belanghebbenden posities innemen over het issue. De gaswinners stellen dat het risico op bevingen binnen de norm is, of dat de bevingen geen aantoonbaar verband houden met gaswinning. Bewonersorganisaties sturen een bezorgde petitie en dringen aan op versterking van hun huizen. De milieubeweging grijpt de bevingen aan om haar pleidooi voor een toekomst zonder fossiele brandstoffen kracht bij te zetten.
Aandachtsfase
Omdat steeds meer stellingen betrokken worden, komt het issue vervolgens in de aandachtsfase. Dit is een periode van hoog oplopend maatschappelijk debat. Het issue is vrijwel dagelijks in de media, de gemoederen lopen vaak hoog op.
Aandachtspiek
Politici zijn dan vaak al actief rond het issue. Gaan zij het in de Tweede Kamer (of de gemeenteraad) bespreken, dan is het issue in de aandachtspiek beland. Vaak ontstaat er in deze fase een nieuwe consensus, doordat een van de partijen in het issue de overhand krijgt. In het geval van Groningen is de nieuwe consensus dat de gaskraan geleidelijk dicht moet.
Institutionalisering
Maar hoe snel moet dat? Hoe compenseren we de bedrijven die op het gas rekenen? En hoe ruimhartig moet de herstelregeling zijn voor beschadigde woningen? Typische voorbeelden van institutionalisering – de nieuwe consensus moet omgezet worden in nieuw beleid.
Nieuw evenwicht
Uiteindelijk belandt het issue in een soort eindfase, het zogenaamde nieuwe evenwicht. Maar dat is niet voor eeuwig – nieuwe incidenten of reeksen van gebeurtenissen kunnen het issue weer tot leven wekken. En dan begint de cyclus weer van voren af aan.
