Door Wietse Jelles
2017- Noortje van Lith uit Roosendaal werd de afgelopen maanden het gezicht van de lobby tegen het kabinetsplan om mensen met een beperking onder het minimumloon te gaan betalen. Afgelopen 6 september bereikte ze met haar strijd succes: VVD-staatssecretaris Tamara van Ark veegde het plan onder grote druk van tafel. Het kabinet vond de maatregel ‘onuitvoerbaar’ en zag geen draagvlak in de maatschappij. Wat kunnen we leren van Noortjes succesverhaal?
Noortje start haar lobby direct na het bekend worden van het plan van Van Ark, op 27 maart 2018. “Dat was nog zonder iets van een plan van aanpak”, maar dat schrijft zichzelf. Op 28 maart plaatst ze een statement op Facebook, dat meerdan 650 keer geliket en even zo vaak gedeeld wordt. “Ik kreeg daar heel veel positieve reacties op. Toen kwam een docent met het idee om een open brief aan de minister-president te schrijven.” En dat doet ze.
Noortje schrijft een brief aan Mark Rutte met haar persoonlijke verhaal: over haar studie Juridische Dienstverlening Niveau 4, haar succesvolle stage bij de politie, over haar gevecht voor een droombaan, en over de gelijkwaardigheid van mensen die in de grondwet is vastgelegd. “Ik heb die brief naar verschillende lokale media gestuurd. Kranten, radio. BN De Stem plaatste de brief, en die hebben contacten met het Algemeen Dagblad. Vervolgens plaatste het Algemeen Dagblad ‘m ook.”
De landelijke aandacht voor Noortjes verhaal groeit vervolgens razendsnel: in hetzelfde weekend dat het Algemeen Dagblad het artikel over haar brief publiceert, wordt ze geïnterviewd door SBS6. Ook een uitnodiging voor Pauw volgt. De organisatoren van de petitie #wijstaanop (tot dan onbekend bij Noortje!) nemen contact op met Noortje: ze vragen haar om de petitie ook te delen. Jeroen Pauw noemt de petitie ook in de uitzending waarbij Noortje aan tafel zit.
Mark Rutte reageert met een brief, maar echt inhoudelijk is dat niet. “Hij zei dat de VVD voor gelijke kansen staat”, zegt Noortje, “maar het plan werd niet ingetrokken”. Tamara van Ark stuurt Noortje een begripvol mailtje, maar volgens Noortje reageert ze wat “star” als Noortje per mail wat vragen terugstuurt. Ondertussen stromen de steunbetuigingen binnen. Bijna 90.000 mensen ondertekenen de petitie. Ook vanuit de politiek is er steun. “Veel Kamerleden lieten me weten dat ze achter me stonden: Jasper van Dijk van de SP, Gijs van Dijk van PvdA, Jesse Klaver van GroenLinks en Lillian Marijnissen, ook van SP. Ook Henk Krol belde op een gegeven moment. Hij zei dat ik goed bezig was, en dat ik moest doorzetten.”
Noortje is niet benaderd door tegenstanders van haar lobby. Omdat ze erg actief is op Twitter, komt ze daar wel tegenstanders tegen: “sommige mensen zeiden dat ze het wel een goed idee vonden. Dan zei ik altijd: hoe zou je het zelf vinden om onder het minimumloon betaald te worden? Maar als ze bleven zeggen dat ze het een goed plan vinden, ging ik daar niet teveel energie in steken.”
Noortje denkt zelf dat haar verhaal het probleem van de loondispensatie goed zichtbaar heeft gemaakt. Ze geeft burgerlobbyisten een tip: “als het verhaal persoonlijk kan, zoek dan mensen op die er echt mee te maken en die het verhaal willen vertellen. Een persoonlijk verhaal raakt mensen het meest.” Ze heeft zelf geen cijfers gebruikt in haar lobbyboodschap – van de 2,1 miljoen Nederlanders met een beperking zou ze niet direct weten wie er allemaal onder het plan van Van Ark vielen. Maar in haar tweede open lobbybrief haakt ze wel handig aan bij onderzoeksresultaten van het Centraal Planbureau, die aantonen dat het plan niet meer banen oplevert voor mensen met een beperking.
Noortjes verhaal gaat natuurlijk niet alleen over haar. “Ik heb een beperking. Maar heel veel andere mensen ook.” Mensen met een beperking vormen een grote groep met hetzelfde belang, en ook dat maakt het verhaal van Noortje sterk.
Noortje is nog lang niet klaar met lobbyen: momenteel zet ze zich onder meer in voor het behoud van de Sociale Werkplaats.
