Door: Marije Brinkhorst
Na het aanstellen van de informateurs zijn de meeste provincies in een nieuwe fase beland. Vele gesprekken en kopjes koffie later hebben de informateurs in negen provincies hun advies uitgebracht. Dit advies vormt het startsein voor de onderhandelingen tussen de partijen die in het advies naar voren komen als ‘coalitiepartijen’. In drie provincies, Limburg, Zuid-Holland en Noord-Brabant is de informateur nog hard aan het werk.
Wat uit de adviezen van de informateurs blijkt is dat Forum voor Democratie (FvD) in de meeste gevallen niet wordt beschouwd als een realistische coalitiepartner. Enkel de informateurs van de provincies Flevoland en Zuid-Holland zien FvD als kanshebber voor het provinciebestuur. In de Zeeland, Limburg en Overijssel is de deelname van FvD nog niet uitgesloten: hier komt nog een ‘preformatie’ of de informateur adviseert een rechtse coalitie waar nog meer steun voor nodig is.
Bij de fase van formeren hoort het aanstellen van een of meerdere formateurs die de formatie-onderhandeling gaat leiden. Drie provincies hebben deze stap al genomen. Zoals Noord-Holland, daar zal informateur Laura Bromet (Tweede Kamerlid voor GroenLinks) nu formateur zijn.
Update per provincie
Drenthe: De informateur van de provincie Drenthe adviseert een coalitie tussen PvdA, VVD, GL en CDA.
Flevoland: Informateur Annemarie van Gaal raadt een college van FvD, VVD, PvdA, CDA en CU aan in haar advies. Na de publicatie van haar advies bleek dat hier enkele fouten in zaten over precieze aantallen en dat de afspraken niet zo ‘hard’ waren als de informateur veronderstelde in haar advies.
Friesland: De informatie is afgerond en de informateur heeft een coalitie tussen CDA, PvdA, VVD en de Fryske Nasjonale Partij (FNP) geadviseerd.
Gelderland: Informatie is afgerond. FvD gaat niet meedoen aan de onderhandelingen. Partijen die gaan formeren: VVD, CDA, PvdA, GL, CU en SGP.
Groningen: Informatie afgerond en de formatie-gesprekken zijn begonnen met zes partijen, onder leiding van GL. De andere betrokken partijen zijn PvdA, CU, VVD, CDA en D66. De formateur die is aangesteld is het Tweede Kamerlid Tom van der Lee (GroenLinks). De formatie verloopt volgens Van der Lee “constructief en in goede sfeer”.
Limburg: Informatiegesprekken zijn hier bijna afgerond. De informateur adviseert een nieuw provinciebestuur dat bestaat uit de huidige coalitie van CDA, VVD, PvdA en D66 aangevuld met minimaal één andere partij.
Noord-Brabant: Informatie is nog niet afgerond. Informateur Helmi Huijbregts praat nog met zes partijen: VVD, CDA, GroenLinks, PvdA, CU, SGP.
Noord-Holland: De informateurs van GroenLinks en VVD, Laura Bromet en Cornelis Mooij, hebben in Noord-Holland een coalitie tussen GroenLinks, VVD, D66 en PvdA geadviseerd. Bromet is aangesteld als formateur en is deze week aan de slag gegaan. De onderhandelaars zouden inmiddels worden “bedolven onder informatie van maatschappelijke organisaties”.
Overijssel: Informatie is bijna afgerond. De informateur adviseert een coalitie over rechts, veel andere opties zijn er niet. De PvdA heeft zich teruggetrokken na kritiek uit de eigen achterban, de resterende partijen liggen niet op één lijn over mogelijke samenwerking. Vooral over de inhoud is hier nog veel onduidelijkheid. FvD heeft er nog wel “alle vertrouwen in”.
Utrecht: Vijf partijen (GL, D66, CDA, PvdA en CU) praten verder over het college van GS. Naast de formateur Bram van Ojik, die tevens informateur was, is een tweede formateur aangesteld; Jan Jacob van Dijk (CDA), oud gedeputeerde in Gelderland en voormalig Tweede Kamerlid.
Zeeland: Informatie afgerond, maar de grootste partij CDA wilde nog een ‘preformatie’ met VVD, SGP, PvdA en FvD vanwege onduidelijkheid over de standpunten van FvD. Die preformatie pakte niet goed uit voor FvD: de partij valt af en er wordt nu gekeken naar coalities zonder FvD.
Zuid-Holland: Informatie nog in volle gang en de informateur Hans Wiegel richt zich op een rechtse coalitie met de winnaars FvD en VVD. Hij vindt het een moeilijk proces en er lijkt nog niet veel schot in de zaak te zitten. Van de middenpartijen is het CDA alleen bereid aan te schuiven bij FvD en VVD.
