Cora van Nieuwenhuizen denkt weg te komen met een vormfout. Ze redeneerde deze week de regels rond draaideurpolitici wel erg creatief naar zichzelf toe bij de aankondiging van de overstap naar haar nieuwe baan voor de fossiele industrie. Als minister had ze zich nooit met energie bemoeid, was het excuus.
Niet voor niets is er een afkoelperiode van twee jaar ingesteld voor oud-bewindslieden die een nieuwe functie als lobbyist aanvaarden. Het is ook zonneklaar dat deze in dit geval zou moeten gelden. Kamer en Binnenhofwatchers spreken er schande van. Maar omdat sancties ontbreken, kan Van Nieuwenhuizen meteen lekker appen met haar voormalige buurman in de Trêveszaal, energieminister Blok.
Kan het anders? Ja, de politiek zou haar eigen regels serieus kunnen nemen voor oud-bewindslieden die de draaideur nemen naar het lobbyvak. De Tweede Kamer kan de afkoelperiode afdwingen. Bijvoorbeeld door twee jaar het contact met de nieuwe voorzitter van Energie Nederland te boycotten. E-mails en lobbybrieven kunnen ongelezen door de shredder. Geen koffie-afspraken of lunches op het Plein met Van Nieuwenhuizen. De Kamer kan het kabinet eveneens bij motie opleggen om het contact met Energie Nederland voor de duur van twee jaar te verbreken. Geen bestuurlijke overleggen of ambtelijke voorbesprekingen meer. Vanaf 1 september 2023, als de afkoelperiode voorbij is, zijn de mensen van Energie Nederland weer als iedere lobbyist van harte welkom.
Lobbyisten worden wel vaker in hun bewegingsvrijheid beperkt. De sigarettenindustrie is op basis van het WHO-Kaderverdrag aan strikte lobbyregels gebonden. Natuurlijk is dit embargo niet waterdicht. Zo stemde de Tweede Kamer (onder andere de VVD van Cora van Nieuwenhuizen) onlangs nog tegen een motie om ieder contact met de tabakslobby in de ban te doen. Maar een gedwongen afkoelperiode gecombineerd met een doorzoekbaar lobbyregister, openbare agenda’s van politici, de journalistiek en liefst ook een onafhankelijke toezichthouder kan de Kamer zich wapenen tegen situaties als rond Van Nieuwenhuizen. En zo werken aan een eerlijke lobby – zonder ruimte voor vormfouten.
Myrthe Kusse en Tino Wallaart
