Veertig dagen na het bezoek aan de stembus houden de provincies Nederland nog steeds in spanning. Er liggen nog geen coalitieakkoorden op tafel en in enkele provincies zijn deze ook nog lang niet in zicht. Overeenstemming tussen partijen en een meerderheid van partijen lijken moeilijk te vinden te zijn in het politieke provincie landschap anno 2019.
In twee provincies heeft de rol van de PvdA voor extra opschudding gezorgd. In zowel Flevoland als Overijssel besloot de PvdA uit de onderhandelingen te stappen, omdat een samenwerking met Forum voor Democratie (FvD) voor de partij of haar achterban geen optie was.
In enkele provincies worden er echter ook steeds meer stappen gezet. Zo verlopen de onderhandelingen in Groningen ‘constructief en in goede sfeer’ en wordt er tempo gemaakt. Ook in Noord-Holland zijn de onderhandelingen in een volgend stadium beland en wordt hier actief om input van maatschappelijke organisaties gevraagd. Hieronder volgt een beschrijving van de stand van zaken per provincie.
Drenthe: De partijen PvdA, VVD, GL, CDA en CU onderhandelen in Drenthe voor een nieuw coalitieakkoord.
Flevoland: De PvdA is in Flevoland uit de formatiefase gestapt. De partij wil niet samenwerken met FvD omdat zij zich niet wil distantiëren van bepaalde uitspraken van Thierry Baudet. De partijen FvD, VVD, CDA en CU praten nu verder, maar hebben een zetel te weinig om een meerderheid te behalen in de Provinciale Staten. Nu er niet geformeerd kan worden conform het advies van de informateur (een coalitie inclusief PvdA), hebben vijf fracties uit de Flevolandse Staten een extra debat aangevraagd over het formatieproces. Dit zal op 8 mei plaatsvinden.
Friesland: De informatie is afgerond en de informateur heeft een coalitie tussen CDA, PvdA, VVD en de Fryske Nasjonale Partij (FNP) geadviseerd. De formateur hoopt dat de partijen medio of uiterlijk eind juni een akkoord hebben gesloten. Dit gaat gebeuren aan de hand van onderhandelingen in kleinere groepen met ‘thematafels’, zoals natuur, landschap en water.
Gelderland: Informatie is afgerond en VVD, CDA, PvdA, GL, CU en SGP gaan formeren.
Groningen: Onder leiding van GL wordt er in Groningen onderhandeld voor een nieuw coalitieakkoord met de partijen PvdA, CU, VVD, CDA en D66. De formatie verloopt volgens formateur Tom Van der Lee (Kamerlid GroenLinks) “constructief en in goede sfeer”. Er is nog geen einddatum bekend, maar ze willen wel ‘tempo maken’.
Limburg: Informatiegesprekken zijn hier bijna afgerond. De informateur adviseert een nieuw provinciebestuur dat bestaat uit de huidige coalitie van CDA, VVD, PvdA en D66 aangevuld met minimaal één andere partij. Deelname van FvD is hier niet uitgesloten.
Noord-Brabant: De informateur Helmi Huijbregts heeft vorige week voorgesteld om met de volgende vijf partijen verder te praten: VVD, CDA, PvdA, GroenLinks en D66. De laatste drie partijen zijn hier niet heel enthousiast over, want zij wilden liever een sterk links blok samen met de SP. De SP is nu niet meer in beeld. In de informatiefase is nog niet eerder gesproken met een samenstelling van deze vijf partijen.
Noord-Holland: De partijen GroenLinks, VVD, D66 en PvdA zijn begonnen met de coalitieonderhandelingen. De onderhandelaars zouden inmiddels worden “bedolven onder informatie van maatschappelijke organisaties”. Formateur Laura Bromet zegt deze allemaal te gaan lezen.
Overijssel: De informateur Geert Janssen raadde een coalitie met CDA, VVD, FvD, CU en PvdA aan. De PvdA heeft zich teruggetrokken na kritiek uit de eigen achterban en de resterende partijen liggen niet op één lijn over mogelijke samenwerking. FvD heeft er nog wel “alle vertrouwen in”. CU heeft de voorwaarde gesteld dat er een vijfde partij moet aanschuiven. Nadat er afgelopen week een nieuwe informateur is aangesteld, Bart Krol (oud-gedeputeerde provincie Utrecht), en een extra debat is ingelast, gaven CDA, VVD en FvD aan een samenwerking te willen zoeken met SGP en 50Plus.
Utrecht: De vijf partijen (GL, D66, CDA, PvdA en CU) gaan samen een coalitie vormen. De provincie Utrecht wordt opgeroepen om input te leveren voor het coalitieakkoord. Op 8 mei organiseert de formateur Bram Ojik een coalitiebespreking voor deze input op basis van de Strategische Agenda Coalitiebesprekingen.
Zeeland: Vanwege onduidelijkheid over de standpunten van FvD werd er in deze provincie een ‘preformatie’ georganiseerd. Die preformatie pakte niet goed uit voor FvD: de partij viel af en er wordt nu gekeken naar coalities zonder FvD. De overige partijen vonden dat dat FvD nog niet precies wist wat voor beleid ze wil gaan voeren in Zeeland. De zittende coalitie (CDA, VVD, SGP en PvdA) gaat door.
Zuid-Holland: In de provincie Zuid-Holland worden nu steeds meer stappen gezet. Op 2/5 is er een nieuwe fase bereikt met een (concept) onderhandelingsakkoord met FvD, VVD en CDA. Dit akkoord is de basis voor een akkoord voor een nieuw college. Het is echter nog niet een officieel akkoord, omdat er nog drie zetels nodig zijn voor een coalitie. FvD, VVD en CDA zullen dus op zoek moeten naar een of meer partijen die zich bij dit akkoord willen aansluiten. Als dit akkoord uiteindelijk slaagt, is Zuid-Holland de eerste provincie waar FvD in het college komt.
