Door: Marije Brinkhorst
Waar de campagne voor de Provinciale Staten veel weghad van de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen, krijgen de coalitieonderhandelingen van de Provinciale Staten nu ook steeds meer trekjes van het proces op nationaal niveau.
Voorheen was het niet vanzelfsprekend om een informateur aan te stellen na de verkiezingsuitslagen in de provincie. Nu hebben alle twaalf de provincies binnen één week een informateur aangewezen. In de provincie Noord-Holland werd gisteren zelfs de tweede informateur benoemd: Laura Bromet, die namens GroenLinks lid is van de Tweede Kamer. Bromet neemt het stokje over van Hans Smits, voorzitter Raad van Commissarissen KLM. Hij stelde zeven dagen na zijn aanstelling in zijn twee pagina’s tellende verslag dat een coalitie met Forum voor Democratie (FvD) en de VVD ‘zeer gering, zo niet onmogelijk was’. Smits, die werd aangesteld door FvD, denkt dat deze coalitie niet haalbaar is door de uiteenlopende standpunten op het gebied van klimaat.
Zeker in de provincie Noord-Holland is het opvallend dat de coalitieonderhandelingen zo’n politiek karakter hebben gekregen. Dit was de provincie die zich in 2014 na de verkiezingen juist onderscheidde door de VVD-lijsttrekker van de provincie in te zetten als coördinator van de onderhandelingen. De provincie vormde hierin een uitzondering; alle andere provincies wezen een externe informateur aan voor de onderhandelingen.
Aanknopingspunten lobbyisten
Het versplinterde politieke landschap heeft gevolgen voor de manier waarop politiek bedreven wordt in de provincie. Waar de provincie lange tijd gezien werd als een minder politieke bestuurslaag, lijkt dat nu te zijn veranderd. De focus in het debat lijkt hierdoor verschoven te zijn van inhoud naar partijlijn. Dit maakt het vormen van coalities moeilijker; de problematiek rondom het aanstellen van een informateur in Noord-Holland is hier voorbeeld van. Lobbyisten zullen hier ook rekening mee moeten houden.
Diversiteit in profielen
Wat verder opvalt, is dat de profielen van informateurs diverser zijn geworden door de komst van FvD. Twee van de drie informateurs die de partij heeft aangesteld, Annemarie van Gaal in Flevoland en Hans Smits in Noord-Holland, hebben geen ervaring met volksvertegenwoordiging of een lokale of nationale bestuursfunctie. Dit is in de afgelopen jaren nog nooit voorgekomen. Ook is het aantal vrouwen dat de coalitieonderhandeling leidt nog nooit zo hoog geweest. Met de benoeming van Laura Bromet als tweede informateur in Noord-Holland, zijn vier van de veertien informateurs vrouw.
Een overzicht van de informateurs per provincie
- Brabant – Helmi Huijbregts-Schiedon (voormalig burgemeester, raadslid, Statenlid, Eerste Kamerlid, wethouder, gedeputeerde (VVD))
- Drenthe – Roelie Goettsch (was 8 jaar lid van de Statenfractie voor de PvdA en was voor haar partij de afgelopen periode PvdA-fractievoorzitter in de provincie)
- Friesland – Harry van der Molen (Tweede Kamerlid voor het CDA)
- Flevoland – Annemarie van Gaal (ondernemer en tv-persoonlijkheid, aangedragen door Fvd)
- Gelderland – Mark Boumans (burgemeester van Doetinchem (VVD))
- Groningen – Mario Post (voormalig Statenlid en wethouder (GroenLinks))
- Limburg – Ger Koopmans (was vorige periode ook informateur in Limburg (CDA)) en Geert Gabriëls (voormalig wethouder (GroenLinks))
- Noord-Holland – Eerste informateur: Hans Smits (voorzitter Raad van Commissarissen KLM, door Fvd aangedragen). Tweede informateur: Laura Bromet (Kamerlid GroenLinks en aangedragen door GroenLinks) Derde informateur: Cornelis Mooij (voormalig gedeputeerde provincie Noord-Holland en voormalig wethouder Haarlem (VVD))
- Overijssel – Geert Jansen (vorige periode ook informateur voor Overijssel en voormalig Commissaris van de Koningin in Overijssel (CDA))
- Utrecht: Bram van Ojik (voormalig fractievoorzitter van GroenLinks in de Tweede Kamer)
- Zeeland – René Verhulst (burgemeester van Ede (CDA))
- Zuid-Holland – Hans Wiegel (aangedragen door FvD, erelid van de VVD en was o.a. minister, Tweede Kamerlid, Eerste Kamerlid en in 2011 informateur in Brabant)
Marije schrijft deze blog over de coalitieonderhandelingen in de provincies. Klik hier om het volgende stuk te lezen over hoe het formeren tot nu toe gaat.
